چرخ رایحه روش طبقه‌بندی نسبتاً جدیدی است که به طور گسترده‌، در خرده فروشی و صنعت عطر از آن استفاده می‌شود. این روش در سال ۱۹۸۳ توسط مایکل ادواردز، یک مشاور در صنعت عطرکه طرح خود را از طبقه‌بندی رایحه و عطر ارائه داد، به وجود آمد. طرح جدید به منظور تسهیل در طبقه‌بندی عطرها و برنامه نام‌گذاری هر طبقه، و همچنین برای نشان دادن ارتباط بین هر یک از کلاس‌های منحصر به فرد ساخته شده ‌است.

طبقه‌بندی سال ۱۹۸۳ از چهار خانواده استاندارد رایحه های گل، شرقی، چوبی و تازه تشکیل شده ‌است. سه خانواده اول بیشتر کلاسیک و سنتی می‌باشند، در حالی که گروه آخر متشکل از رایحه های جدید، روشن و تمیز مرکبات و رایحه اقیانوسی می‌باشد که با توجه به پیشرفت در تکنولوژی عطر بوجود آمده‌اند. هر یک از خانواده‌ها به نوبه خود به زیر گروه‌هایی تقسیم شده و در اطراف چرخ مرتب گردیده‌اند. در این چرخه هر زیرگروه با زیرگروه مجاور خود در ارتباط می باشد.

خانواده‌های بویایی

گروه‌های مختلف عطرها را مانند هر طبقه‌بندی دیگری نمی‌توان بطور کامل در طبقات مجزا قرار داد، هر رایحه‌ای طیف‌هایی از دیگر گروه‌های بویایی دارد. حتی عطرهایی که به عنوان تک گل ارائه می‌شوند، هرچند بطور خیلی ظریف ته بوها و اثراتی از خانواده‌های دیگر در خود دارد. رایحه‌ای که کاملاً بشود آن را به یک خانواده بویایی خاص منسوب کرد به ندرت پیدا می‌شود چرا که منوط به اینست که مواد تشکیل دهنده آن فقط از یک مواد آروماتیک خاص تشکیل شود.

به عنوان نقطه شروع برای تشریح یک رایحه از طبقه‌بندی خانواده‌های مختلف بویایی استفاده می‌شود، اما آن به تنهایی قادر به بیان خصوصیات خاص آن عطر نمی‌باشد. طبقه‌بندی سنتی از حدود ۱۹۰۰ میلادی به وجود آمد؛ که شامل هفت خانواده گل، دسته گلها، شرقی، چوب، چرم، کاج و سرخسی می‌شد، اما امروزه از طبقه‌بندی مدرنی استفاده می‌شود که از سال ۱۹۴۵ میلادی در پی پیشرفت های وسیع در تکنولوژی عطر سازی و همچنین تغییرات در سبک و مذاق مردم بوجود آمد.

گل‌ها: رایحه‌های که شامل بوی یک یا چند گل مختلف باشد.

سبز: این رایحه احساسی نظیر بوی چمن بعد از کوتاه کردن آن، برگئهای سبز که له شوند و یا خیار ایجاد می‌کند.

آبی، اقیانوسی یا اُزونی: جدیدترین طبقه در خانواده عطرها که از سال ۱۹۹۱ میلادی با تولید عطر Dune توسط  Christian Dior  به وجود آمد. یک بوی بسیار تمیز و مدرن که منجر به تولید عطرهای دو جنسیتی جدید (که به طور مشترک توسط خانم‌ها و آقایان استفاده می‌شوند) شده‌ است. بطور معمول کالون، یک ماده مصنوعی که از سال ۱۹۶۶ میلادی تولید می‌گردد، در این عطرها به کار گرفته می‌شود. این ماده همچنین برای تغییر جزیی در رایحه‌های گل، شرقی و چوب به کار گرفته می‌شود.

مرکبات: یک خانواده قدیمی در گروه‌های بویایی که حتی تا این اواخر در ادوکلن‌های خنک و تازه استفاده می‌شد. پیشرفت های جدید عملاً ساخت مواد جدیدی با رایحه‌های مشابه در این گروه را ممکن ساخته ‌است.

میوه‌ای: شامل عطری از میوه‌ها، به غیر از مرکبات مانند هلو، انگور فرنگی سیاه، گونه‌ای قره قات، انبه، میوه گل ساعتی و غیره می‌باشد.

خوراکی: بویی با کیفیتی مانند ” خوراکی ” و یا ” دسر “. این بو شامل نت‌هایی مانند وانیل، لوبیای تونکا  و کومارین و ترکیبات مصنوعی طراحی شده با بویی شبیه به طعم غذا می‌باشد.

در ادامه دسته بندی انجام شده در رایحه ها به صورت جدول و شماتیک قابل مشاهده است.

در سال ۲۰۰۸ دو گروه چوبی و میوه ای نیز به زیر مجموعه ها اضافه شد و جدول تغییر یافته را در ادامه مشاهده می کنید.

 

این جدول و دسته بندی برای آخرین بار در سال ۲۰۱۰ تغییر یافته ‌است، گروه آروماتیک به میان گروه های مرکبات و چوب خشک حرکت کرده تا نمودار را با مطالعات اخیر در درک بو همسان سازد.

 

هر گروه شامل زیر مجموعه و زیر گروه هایی می باشد که در اینجا شرح رایحه هر مورد ذکر شده است.

گلی – (Floral (Floral + Fresh Note –

نت اصلی شامل بوی تازگی و برشی از گل های طبیعی می باشد.

گلی ملایم – (Soft Floral (Floral Notes –

نت اصلی شامل رایحه آلدئیدی و پودری می باشد.

 گلی شرقی – (Floral Oriental (Floral + Oriental Notes –

 نت اصلی شامل رایحه شکوفه پرتقال و ادویه های شیرین می باشد.

شرقی ملایم – (Soft Oriental (Oriental + Floral Notes –

نت اصلی شامل رایحه کهربا می باشد.

شرقی – (Oriental (Oriental Notes –

نت های اصلی عبارتند از رزین های شرقی مانند کندر و وانیل.

چوبی شرقی – (Woody Oriental (Oriental + Woody Note –

نت های اصلی عبارتند از چوب صندل و نعناع هندی.

چوب – Woods –

نت های اصلی عبارتند از چوب های خوشبو و رایحه خس خس.

چوبی خزه ای – (Mossy Woods (Woody + Oriental Notes –

نت اصلی شامل رایحه گلسنگ و کهربا می باشد.

چوبی خشک – (Dry Woods (Woody Notes –

نت اصلی شامل رایحه چوب خشک و چرم می باشد.

آروماتیک – (Aromatic Fougère (Fresh Notes –

نت اصلی شامل رایحه اسطوخودوس و گیاهان خوشبو می باشد. این خانواده جهانی عطر شامل عناصر گروه های مختلف شامل: رایحه تازگی و طراوت از خانواده مرکبات، نت گلی از اسطوخودوس، تندی و شیرینی از گل شرقی، رایحه عمیق عنبر و کهربا از چوب شرقی و خزه دار و گرما از چوب صندل و گلسنگ.

مرکبات – (Citrus (Woody + Fresh Notes –

نت اصلی شامل برگاموت و دیگر مرکبات می باشد.

آب – (Water (Fresh + Floral Notes –

نت اصلی شامل رایحه با نت دریایی و آبی می باشد.

سبز – (Green (Fresh + Floral Notes –

نت اصلی شامل رایحه سبز و صمغ می باشد.

میوه ای – (Fruity (Fresh + Floral Notes –

نت های اصلی عبارتند از: توت ها و دیگر میوه های غیر مرکبات.